Historia Parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Gdańsku

Po zakończeniu działań wojennych

powierzono opiekę nad kaplicą kapelanowi szpitala, którym Kościółzostał ks. Franciszek Lądowicz. Nowy kapelan przejął placówkę z rąk ostatniego kuratora pochodzenia niemieckiego. Sprawowano nabożeństwa w języku polskim i niemieckim. W tym czasie na terenie szpitala mieszkało jeszcze trzech księży niemieckich: ks. Lindenblatt, ks. Maggas i administrator kościoła Matki Bożej Bolesnej ks. Krah. Pamiętajmy także, że w mieszkaniu kuratora przebywał ciągle ostatni opiekun ks. Borchert. Księża niemieccy opuścili Gdańsk wraz z ostatnim transportem deportowanej ludności.

W czasie niedzielnej Mszy św. frekwencja była znikoma. Liczba nie przekraczała 200 osób. W chwili przybycia ks. Lądowicza ludności polskiej prawie nie było. Od pierwszych dni pobytu ks. Franciszek zabrał się do systematycznego porządkowania kaplicy. Z chwilą doprowadzenia kaplicy do porządku, frekwencja w niej znacznie wzrosła. Jak wynika ze sprawozdania ks. Lądowicza, sporządzonego w dniu 6 listopada 1945 roku, kaplica podczas polskich nabożeństw była wypełniona w całości. W wyniku napływu ludności polskiej, szczególnie z Wileńszczyzny, pod koniec 1945 roku przewaga Polaków była znaczna. Przed świtem Niepokalanego Poczęcia ksiądz kapelan zorganizował rekolekcje, a także zaczął starania w Kurii Biskupiej o utworzenie parafii przy kaplicy szpitalnej. Na polecenie Administratora Apostolskiego ks. Andrzeja Wronki, ks. Lądowicz sporządził projekt terytorium parafii. Niestety, z przyczyn od siebie niezależnych, w lutym 1946 roku musiał opuścić Gdańsk a funkcję kapelana objął 25 lutego 1946 roku Ks. Fidelis Wołos. W dniu 26 grudnia Administrator Apostolski przeprowadził wizytację kaplicy, której wynikiem było utworzenie samodzielnej "stacji duszpasterskiej".

Dnia 15 września 1947 roku Kuria Biskupia zamianowała ks. Kanonika Szymona Żółtowskiego rządcą niezależnej placówki duszpasterskiej przy kościele Niepokalanego Poczęcia NMP. Ksiądz Żółtowski do tej pory pełnił funkcję proboszcza w Choczu w diecezji włocławskiej.

Dnia 21 stycznia 1949 roku została erygowana parafia pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP w Gdańsku. W granice nowej parafii wszedł obszar z Dolnego Miasta i Olszynki z wyłączeniem tzw. Małej Olszynki.

Niestety ze smutkiem trzeba stwierdzić, że życie parafialne aż do roku 1975 nie było kwitnącym. Powodem mógł być brak choćby jednego pomieszczenia, oprócz budynku kościoła, przeznaczonego na cele duszpasterskie. Jedynym ze znanych przejawów życia religijnego, był założony w 1968 roku Żywy Różaniec, którego spotkania odbywały się bardzo nieregularnie. Z biegiem czasu, w wyniku zaniedbania budynku kościelnego, coraz mniejsza liczba parafian brała udział w życiu religijnym.

1 maja 1975 r. proboszczem parafii

ustanowiony zostaje ks. Stanisław Bogdanowicz, dotychczasowy rektor kościoła p.w. św. Andrzeja Boboli w Sopocie. Stan, jaki zastał ks. Bogdanowicz był opłakany. Do kościoła przychodziła tylko niewielka liczba wiernych. Stan budynku kościelnego wymagał niezwłocznego remontu. Jak wykazała ekspertyza mykologiczno - budowlana przeprowadzona przez profesora Stefana Buczkowskiego, prodziekana Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, kościół znajdował się w "stadium przed - awaryjnym". W dachu głównej nawy kościoła uległy całkowitemu zagrzybieniu wiązary, krokwie oraz całe węzły podporowe. Górne fragmenty tynków w kościele uległy całkowitemu zagrzybieniu, fragmentami było ich w ogóle brak. Parafia nie posiadała także pomieszczenia biurowego, co w dużej mierze było przyczyną braku ogłoszeń parafialnych, a księgi były prowadzone bardzo niesystematycznie. Część wszystkich danych, które powinny znajdować się w księgach, spisywana była na kartkach, a pewnych danych było brak. Salki katechetyczne (jedna z lewej strony kościoła - dawna zakrystia kaplicy z 1860 roku, druga to przerobiona oranżeria) były w opłakanym stanie. Ich zadaszenie było wykonane ze zbrojonego szkła, co sprawiało, że podczas okresów słoty pomieszczenia zalewała woda. Zimą, dzieci w salkach musiały siedzieć ubrane w płaszcze i czapki, ponieważ temperatura sięgała kilku stopni poniżej zera. W mieszkaniu byłych kuratorów nadal rezydował były ksiądz proboszcz, w związku z czym nowo przybyły nie miał gdzie mieszkać. Księża wikariusze mieszkali wciąż w domach prywatnych - przy ulicy Łąkowej 34 i dzisiejszej Wróbla.

Ks. Stanisław Bogdanowicz zagospodarował dwa pomieszczenia od strony wirydarza, jedno o wymiarach 4 x 4 metry, zostało zaadaptowane na mieszkanie zastępcze, drugie stało się biurem parafialnym i archiwum. Ksiądz proboszcz, równocześnie z tymi pracami, wszczął starania o pozwolenie na budowę plebani.

W związku z tym wyłoniły się dwie koncepcje:

1. przewidywała usytuowanie plebani za kościołem, prostopadle do nawy głównej; na tę koncepcję nie zgodził się jednak konserwator wojewódzki;
2. przewidywała usytuowanie domu parafialnego na magazynie szpitalnym - dawnym schronie i betonowym bunkrze; należało uzyskać zgodę na przejęcie tego obiektu. Zgodę taką uzyskano, pod warunkiem jednak wybudowania na koszt parafii magazynu dla szpitala w innym miejscu.

Wielką zasługę w pozwoleniu na budowę plebani trzeba przyznać panu dr. Kokotowi - dyrektorowi szpitala PSK nr 3 i panu Górskiemu - dyrektorowi administracyjnemu. W lipcu 1975 roku zajęto się przebudową kaplicy chorych. We wrześniu, przystąpiono do krycia dachu kościoła blachą ocynkowaną. Równocześnie trwały prace remontowe sali katechetycznej (byłej zakrystii), której dach został pokryty papą i dokładnie uszczelniony.

Przy tak wielkim spiętrzeniu prac remontowych nie zapomniano o odnowie życia religijnego. Wznowiona została działalność chóru parafialnego, który we wrześniu 1975 roku liczył już 40 osób. Jego prowadzenie objął pan Sylwester Klim, organista parafialny. Reaktywowano Żywy Różaniec i powołano do istnienia Rodzinę Franciszkańską. 30 października odbyło się pierwsze spotkanie studentów, a ich pierwszym opiekunem został ś.p. ks. Zygmunt Toboła. Uwieńczeniem pracy duszpasterskiej w roku 1975 były przeprowadzone Misje Parafialne przez Misjonarzy Rodziny Ducha świętego w dniach od 6 do 14 grudnia.

Pozwolenie na budowę domu parafialnego uzyskano pod koniec listopada 1975 roku. Po zatwierdzeniu planów konstrukcyjnych, w lipcu 1976 roku (plany zostały uszczuplone o jedno piętro), przystąpiono do budowy magazynu dla szpitala. 26 sierpnia zaczęła się budowa budynku plebani. Po 80 dniach robót budowla została oddana w stanie surowym zamkniętym. Było to możliwe dzięki osobistemu zaangażowaniu ks. Proboszcza Bogdanowicza i wielu parafian. Dnia 8 grudnia po uroczystej sumie odpustowej Jego Ekscelencja Biskup Gdański Lech Kaczmarek dokonał aktu erekcyjnego nowej plebani. Prace wykończeniowe trwały do 20 października 1977 roku. 27 października 1977 roku została plebania i salka katechetyczna poświęcona przez księdza Biskupa Ordynariusza Lecha Kaczmarka. Wszystkie prace remontowe kościoła, zakrystii i plebani zakończono w październiku roku 1978.

W tym czasie do wieczności odszedł pierwszy proboszcz

parafii ks. Kanonik Szymon Żółtowski. Z dniem 28 stycznia 1979 roku dokonano zmian personalnych. Ks. Stanisław Bogdanowicz objął urząd proboszcza w największym kościele ceglanym Europy - Bazylice Mariackiej. Rządcą parafii Niepokalanego Poczęcia NMP został ustanowiony ks. Bogdan Napierała, będący przedtem proboszczem parafii w Sobowidzu.


Proboszczowie naszej parafii:

Ks. Kanonik Szymon Żółtowski - od 21 stycznia 1949 do 1 maja 1975 r. (z przerwą 1955-57)

Ks. Franciszek Napieracz (1955)

Ks. Piotr Suszyna-Kozakowski (1955-57)

Ks. Infułat Stanisław Bogdanowicz - od 1 maja 1975 do 28 stycznia 1979 r.
Ks. Prałat Bogdan Napierała - od 28 stycznia 1979 do 26 czerwca 1997 r.
Ks. Kanonik Wojciech Michalak - od 26 czerwca 1997 r. do 1 września 2013 r.

Ks. Piotr Dobek - od 1 września 2013

Księża współpracownicy:

Ks. J. Krzyszkowski
Ks. J. Skalski
Ks. S. Milewski
Ks. R. Pośpiech
Ks. J. Rumiński
Ks. S. Przytarski
Ks. H. Nowaczyński
Ks. Cz. Duda
Ks. J. Zaremba
Ks. B. Hebel
Ks. J. Zawistowski
Ks. B. Kabat
Ks. W. Madej
Ks. T. Markiewicz
Ks. Z. Toboła
Ks. P. Makiłła
Ks. W. Olszewski
Ks. M. Czajkowski
Ks. M. Jóskowski
Ks. T. Balicki
Ks. G. Skwierawski
Ks. R. Kempisty
Ks. F. Czap
Ks. J. Przygocki
Ks. M. Aszyk
Ks. J. Pijanowski
Ks. S. Jarzembski
Ks. T. Ławicki
Ks. S. Fyda
Ks. D. Hoffmann
Ks. S. Otlewski
Ks. G. Świst
Ks. A. Czuja
Ks. E. Klawikowski
Ks. M. Ratajski

Ks. M. Wirkus

Ks. A. Meger

Ks. J. Michalak

Ks. T. Błaszków

Ks. M. Mianowski


 Das Gemeindeleben nach dem Zweiten Weltkrieg.

___________________________________________________________________________

 

 

            Kurz nach dem Ende des Zweiten Weltkrieges übergab der letzte, deutsche Kurator die Kirche und das Krankenhaus dem neuen polnischen Seelsorger Herrn Franciszek Lądowicz.

In den umliegenden Bauten wohnten damals noch drei deutsche Priester Herr Lindenblatt, Herr Maggas und der letzter Verwalter, der in der Nähe gelegenen Liebfrauenkirche Herr Pfarrer Krah.

Einen der Wohnräume bewohnte Pfarrer Borchert. In der ersten Phase wurde der Gottesdienst  zweisprachig gehalten. Die deutschen Seelsorger verlieẞen Danzig mit dem letzten Abtransport.

               An Sonntagen wurden die kirchlichen Feierlichkeiten nur wenig besucht. Die Zahl der Kirchgänger lag unter 200 Personen. Als der Pfarrer Lądowicz ankam, war die polnische Bevölkerung kaum auffindbar. Nachdem die ersten Räumungsarbeiten an der Kapelle getan worden waren, wuchs die Besucherzahl wesentlich an. Im Bericht des polnischen Pfarrers vom 6. November 1945 las man, dass die Kirchenhalle ganz mit Gläubigen gefüllt war. Mit dem Zustrom der Aussiedler aus den Ostgebieten Polens wurden die polnischen Bürger allmählich zur Mehrheit. Am Vorabend des Festes der Unbefläckten Empfängnis hielt Pfarrer Lądowicz die ersten Exerzitien. Gleichzeitig wurden die ersten Versuche gemacht, um eine separate Pfarrgemeinde zu gründen. Dazu bereitete man sogar ein Projekt der künftigen Pfarrgemeinde vor. Jedoch  musste Pfarrer Lądowicz unter gewissen Umständen bereits im Februar 1946 die Stadt verlassen. Sein Nachfolger Pfarrer Fidelis Wołos übernahm die Pfarrgemeinde am 25 Februar des selben Jahres. Nach dem Besuch eines apostolischen Verwalters wurde der Entschluss gefasst, hier eine eigenständige "Einheit" zu gründen.

 

               Am 15 September 1947 wurde vom Bistum Danzig Domkapitular Szymon Żółtowski zum Verwalter der selbstständigen Pfarrgemeinde an der Kirche der Unbefläckten Empfängnis ernannt. Bis daher arbeitete Herr Żółtowski als Pfarrer in Chocze in der Diözese Włocławek. Eine feierliche Gründung der neuen Pfarrgemeinde fand am 21. Januar 1949 statt. Das Gebiet der neuen Gemeinde streckte sich über Niederstadt und Walddorf bis auf klein Walddorf, das einer anderen Pfarrgemeinde angehörte.

Bis 1975 war das hiesiege Kirchenleben leider kein Erfolg. Es fehlte an zusätzlichen Räumlichkeiten, die man sonst zu den kirchlichen Zwecken nutzen konnte. Selbst die Kirchenhalle verfiel nach und nach. An der Kirche wurde 1968 die Gebetsgruppe des Lebendigen Rosenkranzes berufen, die aber sehr unregelmäẞig und selten zusammenkam.

 

               Eine Wende notiert man am 1. Mai 1975 als Herr Stanisław Bogdanowicz, der ehemalige Rektor der hl. Andrzej - Bobola - Kirche in Zoppot zum Pfarrer der Niederstadt ernannnt wurde. Die Kirche befand sich bereits im desolaten Zustand.  Einem Gutachten von Stefan Buczkowski, dem Dekan für Architektur  an der Technischen Hochschule in Danzig entnimmt man, dass  die Kirchenhalle nahezu baufällig geworden war. Der gesamte Dachstuhl sowie die dachtragenden Elemente waren damals weitgehend verfault. Die oberen Mauerteile waren verschimmelt und an vielen Stellen fehlte die Wandverputzung. Die Gemeinde besaẞ kein Büro, desewgen konnten auch keine kirchlichen Nachrichten veröffentlicht werden. Die Kirchenbücher liessen alle ordentliche Führung vermissen. Nicht selten befanden sich die Inhalte auf losen, ungepflegten Blättern. Ebenso bedauerlich war der Zustand der beiden Unterichtsräume. Einer davon war die ehemalige Sakristei aus dem Jahre 1860 und der andere Raum diente früher als ein Wintergarten.  Beide Räume waren mit Glass überdacht und lieẞen Regenwasser durch. Im Winter mussten die Kinder vollkommen gekleidet sein, um die niedrigen Temperaturen im Inneren aushalten zu können. Die einzige verfügbare Wohnung bewohnte weiterhin der ehemalige Pfarrer, so dass der neue für sich keinen Wohnraum mehr hatte. Die Vikare bewohnten die Privatwohnungen an der Weidengasse 34 und an der Sperlinggasse. Inzwischen wurden vom Pfarrer Bogdanowicz zwei Räume nutzbar gemacht. Das erste 16qm grosse Zimmer diente seitdem als eine Wohnung und in dem zweiten Raum wurden ein Büro und ein Archiv untergebracht. In der selben Zeit beantragte der neue Pfarrer, eine für den Bau des Gemeindehauses notwendige Genehmigung.

Man nahm sich vor, das Haus entweder senkrecht zum Kirchenschiff zu bauen oder es auf einem alten Luftschutzbunker zu errichten, unter Bedingung aber, dass die Kirchengemeinde ein Lagerhaus fur das benachbarte Krankenhaus errichtet.

Endgültig wurde das zweite Konzept genehmigt, weil das erste vom Denkmalschutz ausgeschlossen worden war.

Eine problemlose Erledigung der Formalitäten hat man dem Herrn Kokot, der damals als Krankenhausdirektor arbeitete und dem  Verwalter Herrn Górski zu verdanken. Beide Herren machten sich um den Bau sehr verdient. Nebenbei baute man im Juli 1975 die ehemalige Krankenkapelle um und im September wurde das neue Blechdach auf die Kirchenhalle gelegt. Dazu dauerten ununterbrochen Renovierungsarbeiten an der alten Sakristei, derer Dach mit Dachpappe gedeckt und wasserfest gemacht wurde.

               Nachdem man der bestehenden Bausubstanz etwas mehr Glanz verliehen hatte versuchte man auch das Kirchenleben etwas munter zu gestalten. Zur Begleitung der kirchlichen Feste bildete man einen Chor, der im September 1975 bereits vierzig Mitglieder hatte. An dieser Stelle muss man Herrn Sylwester Klim, den damaligen Organist erwähnen. Herr Klim war damals für den gesamten Chor zuständig. In der Gemeinde existierte wieder das Lebendige Rosenkranz und die Franziskanenfamilie. Am 30 Oktober wurde die Kirche erstmalig zum Treffpunkt für Studenten, die vom verstorbenen Priester Zygmunt Toboła betreut wurden.

Das Jahr 1975 wurde mit achttägigen Missionen der Missionare der Heiliger- Geistfamilie, die vom 6 bis zum 14 Dezember dauerten, abgerundet.

 

               Ende November 1975 wurde die Baugenehmigung für das Haus erteilt. Sobald die Baupläne bestätigt wurden, begann man das Lagerhaus für das Krankenhaus zu bauen. Die ersten Bauarbeiten am neuen Pfarrhaus wurden am 26. August 1976 getan. Nach achtzig Bautagen stand das Gebäude als Rohbau. Im Endeffekt bekam das Haus eine Etage weniger. Nur mit groẞem Engagement der Gläubigen und des Pfarrers selbst war dieses Werk möglich. Nach der Hauptmesse segnete seine Exzellenz der Bischof von Danzig Lech Kaczmarek am 8. Dezember das neu erbaute Haus, um es letztendlich am 27. Oktober 1977 zusammen mit dem vollendeten Unterrichtsraum einzuweihen. Als Abschlussdatum der gesamten Bauarbeiten nimmt man den Oktober 1978 an.

 

               Inzwischen verstarb der erste Pfarrer, Domkapitular Herr Szymon Żółtowski.

Mit Wirkung vom 28. Januar 1979 wurde Pfarrer Stanisław Bogdanowicz in die Marienkirche, die gröẞte Backsteinkirche Europas versetzt. Zum neuen Pfarrer der Niederstadt wurde Herr Bogdan Napierała ernannt, der bisher als Pfarrer in Sobowidz tätig war.

 

 

* In der polnischen Version finden Sie die Namen aller Seelsorger, die ihren Dienst in Danzig - Niederstadt nach 1945 hatten.

 

* Für jede Information zur Geschichte der hiesigen Kirche und für Ihre Erinnerungen sind wir tiefst dankbar. Unsere Kontaktadresse: ifadabrowski@gmail.com

Powered by APSI © copyright 2013 by Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku
Logo

Parafia Rzymsko-Katolicka
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku